ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NEDİR?

Bu yazımızda elektronik mühendisligi nedir? Elektronik mühendisligi ve elektrik-elektronik veya elektronik-haberleşme mühendislikleri ile arasındaki fark nedir? Elektronik mühendisliginin aldıgı dersler nelerdir? Hangi üniversitelerde elektronik mühendisligi okunabilir? Isverenlerin gözünde elektronik mühendisligi nasıldır? Çalısma ortamları nelerdir? Gibi soruları dilimiz döndükçe çesitli kaynakların da yardımı ile anlatmaya çalısacagız.

Öncelikle elektronik mühendisinin tanımını yapmak gerekirse, Kariyer.net ’e göre “Elektrik ve elektronik mühendisligi alanında egitim alan, elektrigin bulundugu alanda ve daha genis alanlardaki dagılımı ile yakından ilgilenen, elektronik aletlerin, iletisim sistemlerinin çalısması ve gelistirilmesi için de denetlemeler yapan kişidir”. Tabi burada elektrik ve elektronik mühendisligi alanında egitim alan dense de elektronik mühendisligi veya elektronik-haberlesme gibi bölümlerde de okuyarak elektronik mühendisligi unvanını bu bölümlerden mezun olarak alabilirsiniz.

Yukarıdaki tanımı elektronik mühendisinin ugrastıgı alanlardan bahsederek açabiliriz. Bu konuda yine Kariyer.net ‘in tanımına bakıyoruz. “ Elektronik Mühendislerinin öncelikli görevlerinden bir tanesi, kaynakların elektrik üretmesini saglamaktır. Dogal ya da yapay olarak ayrılan bu kaynaklarda üretilen elektrigin iletimini saglamak da yine Elektronik Mühendisinin görevidir. Aynı zamanda elektronik cihazlar tasarlar, cihazların bakımı ve güvenligi ile ilgilenir. Söz konusu cihazların tasarımları için ayrılan isgücü maliyetini de mühendisler hesaplar.”

Kariyer.net ‘in tanımlarına bakarak Türkiye’de elektronik mühendisliginin nasıl göründügünü ve isverenlerin beklentilerini az çok görebiliriz. Peki, yurtdısında elektronik mühendisligi nasıl tanımlanıyor isterseniz buna da bakalım.

Prospects.ac.uk ‘in tanımını Türkçeye çevirirsek “Bir elektronik mühendisi olarak bilesenlerin, cihazların, sistemlerin ya da güç kaynagı olarak elektrigi kullanan sistemleri tasarlayan, gelistiren ve test edersiniz. Bu bilesenlere kapasitörler, diyotlar, rezistörler ve transistörler dâhildir.” denilmektedir. Yine aynı site elektronik mühendisinin çalıstıgı alanları“Elektronik mühendisi olarak ilk özeti verilen bir konseptin tasarım ve gelistirme asamalarında, prototiplerin test edilmesinde ve son olarak üretilmesinde ve yeni bir ürün veya sistemde uygulanma asamalarının herhangi bir asamasında dâhil olabilirsiniz. Genellikle diger mühendislik dallarından is arkadaslarınızla beraber proje takımlarında çalısacaksınız” seklinde tanımlıyor.

Yine farklı bir yabancı sitenin (electronics-notes.com) tanımına göre elektronik mühendisi, mühendisligin elektronik devreler, araçlar, ekipmanlar ve sistemlerle ilgilenen bir formu seklindedir. Aynı sitede elektronik mühendislerinin ugrastıgı alanlardan “ Elektronik mühendisi klasik analog bilesenlerden dijital elektronik bilesenlere, mikroislemciler ve mikrodenetleyicilere, programlanabilir lojik araçlara kadar çok farklı tiplerdeki elektronik bilesenler kullanır. Bu elektronik mühendislerinin çok farklı alanları bünyesinde bulundurdugu anlamına gelir.” seklinde bahsetmektedir.

Yukarıdaki tanımlamalar elektronik mühendisliginin ne oldugu, hangi alanlarda çalıstıgı ve elektronik mühendislerinden ne beklendigi hakkında biraz kafanızda fikir olusturdugunu düsünüyorum.

Elektronik mühendisi unvanını almak için üniversitelerin elektronik mühendisligi, elektrik-elektronik mühendisligi ya da elektronik-haberlesme mühendisligi bölümlerinde egitim alabilirsiniz. Tabi ki de neredeyse her meslekte olan sadece bu bölümlerden mezun olmanın yetmemesi durumu elektronik mühendisligi içinde geçerli. Özel veya devlet kurumlarının mezunlardan bazı beklentileri oluyor. Kendi sirketini kurmak isteyenler içinse durum çok daha farklı ama bunu bu yazımızda anlatmayacagız. Peki, kurumların elektronik mühendislerinden beklentileri nelerdir? Kariyer.net ’e göre;

• Dinamik olmak ve ekip çalısmasına uyum saglayabilmek,

• Problemleri zamanında ve dogru çözebilmek,

• Iyi derece Autocad ve Microsoft Office programları bilmek,

• Yazılım ve kod geliştirme becerisine sahip olmak,

• Ingilizce bilmek.

Bu maddelerin Türkiye’deki kurumların elektronik mühendisinin baslıca sahip olması gereken beklentilerden bazıları oldugunu varsayabiliriz. Peki, yurtdısındaki durum nedir? Yabancı bir site olan prospects.ac.uk ‘ a göre;

• Var olan teknolojiyi veya yeni sistemler, devreler veya araçları is arkadasları ile birlikte çalısarak gelistirebilmek

• Teorik tasarımları test edebilmek

• Sartnameler ve teknik raporlar yazabilmek

• Tanımlanmıs gelistirme süreçlerini izleyebilmek

• Bir elektronik ekipmanın detaylı tasarımını sistematik bir sekilde gelistirebilmek

• Bir ürünün baskaları tarafından gelistirilen cihazlarla çalıstırabilmek, tekrar güvenilir bir sekilde yapabilmek ve belirtilen isletim ortamlarında tutarlı bir sekilde çalısmasını saglamak

• Kullanıcı dostu arayüzler yaratabilmek

• Güvenlik düzenlemelerinin karsılandıgından emin olmak

• Proje planlaması yapabilmek ve bütçe hazırlayabilmek

• Teknisyenleri, zanaatkârları ve diger meslektasları denetlemek

Bu siteye göre elektronik mühendisinden daha spesifik beklentiler oldugunu varsayabiliriz.

Peki, elektrik-elektronik, elektronik ve elektronik-haberlesme mühendislikleri arasındaki fark nedir? Genel olarak bahsetmek gerekirse birkaç ders dısında bir farkı yok diyebiliriz. Özellikle elektronik ve elektronik-haberlesme bölümleri arasında isim dısında bir fark olmadıgını söyleyebiliriz. Zaten bölümün daha önceki zamanlarda da ismi elektronik mühendisligi olarak geçmekteydi. Daha sonraları ismine haberlesme de eklendi. Su an da Türkiye’de de zaten elektronik mühendisligi adını kullanan tek üniversite Gebze Teknik Üniversitesi. Elektrik-Elektronik mühendisliginde durum biraz daha farklı. Bölümün ilk iki senesinde üniversitelerde genel olarak elektrik ve elektronik bölümlerinden temel giris dersleri veriliyor. 3. Sınıfa gelindiginde ise net bir ayrım yapılması gerekiyor. Bölümden mezun oldugunuz zaman her ne kadar unvanınız elektrik-elektronik mühendisi de olsa böyle bir unvan bulunmamakta. Bu konudaki açıklamayı Elektrik Mühendisleri Odası Izmir Subesi su sekilde yapmakta:

“2005 ÖSS Sınavında, üniversitelerin elektrik-elektronik mühendisligi bölümlerine yerleşebilecek puanları tutturan ögrencilerimizin dikkat etmesi gereken çok önemli bir husus bulunmaktadır. 1980 sonrası, YÖK ve üniversiteler, dünyanın gelismis hiçbir ülkesinde olmayan bir uygulama baslatmıslardır. Elektrik mühendisligi ve elektronik mühendisligi olarak ayrı dallar açan birkaç üniversite dısında, bu bölümler ögrencilerine mezun olduklarında elektrik-elektronik mühendisi'' veya ''elektrik ve elektronik mühendisi'' diploması vermektedirler. Böyle bir unvan yoktur!''

Elektrik mühendisligi ve elektronik mühendisliginin iki ayrı meslek oldugu belirtilen açıklamada söyle denildi ''Örnegin elektrik mühendisligi yapmak isteyen elektrik-elektronik mühendisi unvanlı bir mezun, elektrik mühendisliginin gerektirdigi tüm dersleri almadıysa, özellikle serbest olarak çalısmak istediginde magdur olmaktadır. Yasa geregi, Serbest Mühendis Müsavir (SMM) olarak çalısmak isteyen kisilerle ilgili hukuku Odamız düzenlemektedir. Elektrik Mühendisleri Odası SMM Yönetmeligi'ne göre, bu kisilerin belirli dersleri almıs olması zorunludur, aksi halde mezun olduktan sonra SMM olarak elektrik mühendisligi yapmaları mümkün degildir(*)''

Yukarıdaki haber alıntısında da belirtildigi gibi elektrik ve elektronik ayrı mühendislik alanlarıdır. Gelismis ülkelerde de elektronik mühendisligi, electronics engineering yani elektronik mühendisligi seklinde geçmektedir. Ülkemizde görüldügü gibi durum biraz farklı.

Elektronik mühendisligi ögrencileri de 3. Sınıfta farklı alanlara yönelmektedir. Elektronik mühendisligi bölümü hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlerin ya da özellikle bu bölüme baslayacak ögrencilerin hangi alanda çalısmak istediginin farkında olması özellikle ilerleyen egitim yıllarında bir hayli faydalı olacaktır. Bu alanları electronics-notes.com su sekilde açıklıyor.

• Analog Elektronik Mühendisligi: Analog elektronigi, genel elektronik mühendisligi alanları arasında hala büyük bir yer kaplamaktadır. Analog ekipmanlara ve devrelere hala ihtiyaç duyulmakta ve kullanılmaktadır. Analog elektronigi, yıllar önce dijital elektronigin büyük bir büyüme kaydetmesinden önceki kadar kullanılmamasına ragmen genel elektronik piyasasında yer bulmaktadır.

• Radyo Frekans Mühendisligi: Radyo frekans elektronik mühendisligi son yıllarda önemli sekilde büyüdü. Wi-Fi, IoT, kısa mesafeli baglantılar gibi kablosuz teknolojilerin daha çok kullanılmaya baslanması ile önemi de arttı. Özellikle Radyo Frekansı Tasarımında büyük bir ihtiyaç söz konusu.

• Dijital Geliştirme Mühendisligi: Dijital tekniklerin kullanılmaya baslaması ile çogu fonksiyonlar devre dısı kaldı. Özellikle dijital devrelere olan talep dijital/lojik mühendislerine ihtiyaç doguruyor. Sadece bu günlerde lojik devreciligin programlanabilir lojik yongalarla beraber kullanılması, dijital geliştirme mühendislerine olan ihtiyacın beklenen seviyede olmamasına neden olabilir.

• Programlanabilir Lojik Mühendisi: Birçok mantık / dijital tabanlı devrenin karmasıklıgı ile birlikte, giderek daha fazla kullanılan bir yaklasım, programlanabilir mantık yongalarının kullanıldıgı yaklasımdır. FPGA’ler ve diger programlanabilir lojik çipler sıkça kullanılmaktadır. VHDL gibi yüksek seviyeli tasarım dillerini kullanarak tasarımlar yönetilebilir sınırlara getirilir. Ayrıca tasarımın optimize edilmesi veya degistirilmesi gerekiyorsa, bu lojik program degistirilerek elde edilebilir. Elektronik mühendisligi arenasının bu sektörü gittikçe büyüyor ve araçlar daha sofistike ve kullanımları çok ilginç hale geliyor.

• Yazılım Mühendisligi: Elektronik Ürünlerdeki yazılım kullanımı her geçen gün artıyor. Bunun sonucu olarak da yazılım mühendisliginin önemi gittikçe artıyor. Bu sektörün nasıl büyüdügüne örnek vermek gerekirse, çogu projelerde bütçenin 3’te 2’si yazılım gelistirmeye ayrılıyor.

• Sistem Mühendisligi: Sistem Mühendisligi herhangi bir ürünü gelistirmede önemli bir yer alır. Elektronik Mühendisliginin bu sektörüne göre herhangi tamamlanmıs bir obje sistemdir. Bu radyo alıcısı, mobil telefon veya birkaç özel elemanlardan olusan bir ürün de olabilir. Sistem mühendisligi terimleri, bu mühendislik biçiminin, daha küçük ögelerden, komple birimlere kadar tam nesneler veya sistemlerle ugrastıgı anlamına gelir. Genel sistemin çalısmasına bakarak, ilk gereksinimlerin ve spesifikasyonlarının dogru olduguna ve ayrıca üzerine yerlestirilen ilk gereksinimlere göre çalıstıgından emin olmak için test eder.

Yukarıdaki maddeler, elektronik mühendisi olarak yönelmek isteyebileceginiz alanlardan sadece bazıları. Bu bilgilerin yabancı kaynaklı electronics-notes.com ‘dan alınmıs olması, yurtdısında elektronik mühendislerinin hangi alanlarda çalıstıkları ve nelerle ugrastıkları hakkında bilgiler de sunuyor. Burada kendi kanaatimce önemli olan bu meslegi seçmekten ziyade hangi alanda çalısmak istediginizi bilmenizdir. Tabi bu durum sadece elektronik mühendisligi için degil meslek seçiminde karar verilmesi gereken bir durum. Eger yeterli miktarda bilgiye sahip degilseniz yapmak istediginiz seyin egitimi farklı bir meslek grubuyla degerlendiriliyor olabilir ve bu durum size hayatınızda zaman kaybına sebebiyet verebilir. O yüzden ilk olarak ne ile ugrasmak istediginize karar verin. Elektronik mühendisligini seçtiyseniz de hangi alana yönelmek istediginizi belirlemeye çalısın.

* : İzmir Birgün

Kaynaklar:

• Kariyer.net

• electronics-notes.com

• prospects.ac.uk

• birgün.net

Kapak ve Icerik Görselleri:

• freepik.com